Kadasterkaart van de Sluis te Dussen uit 1832. Het betreft een detail van de kadasterkaart van de Gemeente Dussen, Sectie H, genaamd Zuideveld, Eerste Blad, opgemeten door landmeter eerste klasse Van Driel.
Detailkaart van de Sluis en Molenkade uit 1832 met perceelbeschrijving
Op 21 oktober 1832 werd onder supervisie van ir. L.J. Kuijk van het kadaster de Gemeente Dussen in kaart gebracht. Onderverdeeld in een tiental secties werd de gehele gemeente opgemeten en in detailkaarten uitgewerkt. In de Oorspronkelijk Aanwijzende Tafels (OAT) werd aanvullende informatie per perceel beschreven. Tevens werden hierin de eigenaren opgetekend. Deze webpagina geeft een inzicht van de situatie aan de Sluis met een deel van de Molenkade te Dussen in 1832.
In de tabel hieronder worden van het afgebeelde kaartje in volgorde van linksboven naar rechts-beneden de percelen beschreven. Eerst de percelen aan de linkerkant (westelijk) van het water, daarna die aan de rechterkant (oostelijk) ervan. Het water betreft de Dussensche Gantel die vroeger parallel aan de Molenkade van noord naar zuid liep. De afmetingen zijn weergegeven in Nederlandsche bunders, vierkante roeden en vierkante ellen
Kadasterkaart van de Sluis te Dussen uit 1832. Het betreft een detail van de kadasterkaart van de Gemeente Dussen, Sectie H, genaamd Zuideveld, Eerste Blad, opgemeten door landmeter eerste klasse Van Driel.
| Percnr | Eigenaar | Omschrijving | Grootte (b.r.e.) |
|---|---|---|---|
| 302-303 | Erven A.J. van de Pluijm | Tuin - Huis,Schuur & Erf | 0.03.48 - 0.10.30 |
| 304-305 | Wed/kind. Reinier van de Pluijm | Huis, Erf & Tuin | 0.10.20 - 0.09.24 |
| 306-307 | Christiaan Kievits, schoenmaker | Huis&Erf en Tuin | 0.00.76 - 0.01.54 |
| 307a | Jacobus Baas, schipper | Huis,Schuur en Erf | 0.03.16 |
| 308-309 | Erven A.J. van de Pluijm | Tuin, Schuur | 0.00.60 - 0.00.99 |
| 308a | Cornelis Poel, schipper | Huis&Erf | 0.00.60 |
| 310 (708-709)-312 | Erven A.J. van de Pluijm | Tuin - 2perc Weiland | 0.11.10 - 0.31.36 |
| 311a | Antonie Verbunt, kleermaker | Huis&Erf | 0.01.90 |
| 313-314 | Peter Stael, arbeider | Huis&Erf en Tuin | 0.02.16 - 0.05.20 |
| 315 | Erven Adriaan Johannes van de Pluijm, landbouwer | Weiland | 1.17.20 |
| Vervolgens | de rechter-(oost)kant van het water | van boven naar beneden | |
| 351-352 | Waterschap 't Zuideveld Dussen | Watermolen en Weiland | 0.03.62 - 0.11.80 |
| 353 | Pieter van Diepenbroek, arbeider | Grient | 0.06.90 |
| 354-355 | Peter Meijers, schipper | Tuin, Huis&Erf | 0.05.10 - 0.04.32 |
| 356-358 | Willem Janse van Dinteren, arbeider uit Almkerk | Tuin, Huis&Erf, Tuin | 0.05.60 - 0.01.92 - 0.04.01 |
| 359-371 | Cornelis Rombout, landbouwer | Huis&Erf, 3perc Tuin Huis&Schuur, Huis, Boomgaard, Schuurtje Boomgaard, 4perc Weiland, Bouwland |
0.02.08 - 0.11.98 0.15.40 - 0.00.50 - 0.04.69 - 0.00.57 0.17.00 - 1.30.20 - 0.32.40 |
| 372-373 | Pieter Baas de Jonge, zonder beroep | 2perc Hakhout | 0.12.90 |
| 374 en 376 | Jacob Janse van Dinteren, landbouwer | Boomgaard, Huis&Schuur | 0.17.70 - 0.06.30 |
| 375-375a | Pieter Baas de Jonge | Tuin, Huis&Erf | 0.03.06 - 0.06.20 |
| 377-380 en 385 | R.K. Parochie Dussen | Kerk, Pastoorshuis, Schuur&Erf, Tuin, Vischvijver?, Kerkhof |
OB.0.03.39 - 0.09.00 - 0.25.70 - 0.06.20 - 0.08.70 |
| 381-384 en 386 | Ontbreken in OAT | ||
| 387(711/712) en 388-389 | Simon Teunissen (abusievelijk Fransen) Lensvelt, tapper | Tuin, Huis&Erf, Tuin |
0.03.36 - 0.03.89 - 0.02.10 |
| 390 | de Erven Peter van Opstan Schoenmakers | Huis&Erf | 0.01.08 |
| 391-393 | Wed./kind. Richardus Lensvelt | Huis, Schuur&Erf - Boomgaard - Tuin | 0.05.20 - 0.03.90 - 0.02.75 |
| 394 | Boomgaard, later Kerkeweide/voetbalveld | 0.28.30 | |
| 395-397 | 2perc Grient - Bouwland | 0.57.40 - 0.25.60 | |
| 398-404 | A.J. Vermeulen, doctor uit Waalwijk | 3perc Weiland - Tuin - Huis&Erf - 2perc opgaande boomen |
1.17.40 - 0.15.50 - 0.04.32 - 0.18.90 |
| 405 | C.L.M. de Croix, heer van het kasteel, uit Parijs | Weiland | 1.22.70 |
Terug naar de Dorpsstraat tot Krekeldraai
Samenvatting
Getoond wordt de situatie aan de Sluis omstreeks 1820-1830, dat is dus nog vóór de éérste dorpsbrand van 1842 (de tweede dorpsbrand met nog desastreuzer gevolgen vond vijftig jaar later plaats in 1892). De rooms-katholieke kerk - die tegen de reeds bestaande pastorie is aangebouwd - staat op de plek waar voordien een houten schuurkerk stond en het kerkhof (perceel nr. 385) dateren van 1826. De benaming van het driehoekig waterperceel (nr. 380) is in de O.A.T. niet goed leesbaar. Het gebouw ten zuiden achter de kerk aan de gantel is het koetshuis van de pastoor. Tegenover de kerk staat de boerderij van Rombout, een bemiddeld landbouwer met nogal wat grond en opstallen aan de Sluis en in het Groot Zuideveld en gehuwd met Mechelina van Kooten, telg van een eveneens bemiddeld landbouwersgeslacht uit Dussen in de negentiende eeuw. De boerderij van Rombout was doelwit van brandstichters in 1842. Behalve de boerderij van Rombout brandde ook de kerk, pastorie en vijf omliggende huizen af. De woning van Pieter Baas de Jonge (perceel 375a) werd ook door brand verwoest maar kennelijk weer herbouwd. In 1859 werd het pand van Baas junior met de percelen H375 en H375a aangekocht door dokter J.F. Verlinden, huisarts te Dussen van 1852-1870). Na de dood van zijn echtgenote, in 1870, verhuisde dokter Verlinden echter naar Vlijmen en werd de woning verhuurd, onder meer aan de rijksontvanger Josephus Antonius van Hooft, waarna het in mei 1877 voor 4.500 gulden werd aangekocht door de latere burgemeester van Dussen Adrianus Hendrikus van Honsewijk en zijn aanstaande bruid Anna Margaretha Huberta Sprangers. Uit de aankoopprijs blijkt dat het destijds een zeer aanzienlijk pand betrof waarvoor de term patriciërswoning niet zou misstaan.
Brand aan de Sluis in 1842Uiteraard waren er in de buurt van de kerk ook enkele herbergen. Aan de oostzijde van de kerk was er de tapperij Simon Teunissen Lensvelt, in het O.A.T. abusievelijk aangeduid als Simon Fransen Lensvelt. Hij was een zoon van Teunis Lensvelt en Anneken Lensvelt. Ten westen van de kerk, op perceel 305, was er begin 18de eeuw, maar mogelijk al eerder, de herberg met raadkamer van oorspronkelijk Willem van Dongen en Antonetta Stael, maar ten tijde van de eerste kadastrale opmeting in het bezit van de weduwe en kinderen Reinier van der Pluijm. Voor meer informatie omtrent de geschiedenis van deze herberg zie Geschiedenis herberg De Zwaan aan de SluisIn den vroegen morgen van den 14 (april) dezer [1842], omtrent 3 ure ontstond er brand aan de sluis binnen de gemeente Dussen, in eene schuur van den te regt geachten landbouwer C. Rombout. De vlammen verspreidden zich langs de uitgedroogde rieten daken met snelheid; zoo spoedig deelden zij zich aan het woonhuis van genoemden landman en de nabijstaande gebouwen mede, dat eenige van derzelver bewoners naauwelijks den dood in de vlammen zijn ontkomen. Weldra werd ook de toren van het kerkgebouw der Roomsche gemeente door het vuur aangegrepen, van waar het tot de kerk en (annexe) pastorie oversloeg, en deze beide hechte gebouwen bijna geheel verteerde. Behalve de kerk, (derzelver toren en schoone) pastorie zijn drie woonhuizen waarvan twee door twee gezinnen bewoond, vier schuren, alsmede het koetshuis van den weleerw. heer pastoor Mickers, hetwelk ook nog door twee huisgezinnen was bewoond, in den asch gelegd. Uit de kerk en pastorie en de overige gebouwen is weinig geborgen, het rundvee en de paarden zijn onder den brand nog gered, met uitzondering van 7 stuks grooter en kleiner rundvee, 1 paard en 1 veulen, behoorende aan gemelden C. Rombout. Schoon geene menschen in de vlammen zijn omgekomen, heeft men het nogtans te betreuren, dat een dertienjarig meisje , door het vallen van een schoorsteen deerlijk is gewond: het werd van onder het rookende puin en de nog dreigende muren door den heer L. van Teijn, geneesheer gered. Het gedrag en de ijver der autoriteiten, alsmede der ingezetenen, verdienen allen lof. De algeheele schade wordt begroot op ƒ 68.707,- waarvan is verzekerd voor f 41.750,-.
Bron: Bredasche Courant, 24-4-1842
Rondom de herberg van Van der Pluijm, ten westen van de Dussensche Gantel resideerde een deel van het boerengeslacht van Van der Pluijm. Opvallend is bovendien dat er nogal wat schippers aan de Sluis wonen. Dit staaft de gedachtengang dat de eerste bebouwing hier vermoedelijk door schippers werd gesticht die aan de Sluis regelmatig voor anker lagen.
De Molenkade vormt de verbinding tussen het oude centrum van Dussen Muilkerk in het Binnen en en het nieuwe centrum van Dussen Munsterkerk aan de Sluis. Langs de Molenkade is nog slechts spaarzame bebouwing aanwezig. Of de Zandpad - die later in het verlengde van de Molenkade in het Klein Zuideveld komt te liggen - al bestaat wordt niet duidelijk. Er staan al wel wat woningen langs de westoever van de binnendijkse Dussensche Gantel en op de kaart staat een stippellijn getekend, wat de aanduiding is voor een voetpad. Waarschijnlijk dus een aanwijzing van een toegangsweg in wording: de Zandpad.