Situatie in de Diebracht (met Ballekamp) in 1832

Detailkaart van de Diebracht met t/o daarvan gelegen Ballekampen tot aan Baansche Achterstraat uit 1832 met perceelbeschrijving

Op 21 oktober 1832 werd onder supervisie van ir. L.J. Kuijk van het kadaster de Gemeente Dussen in kaart gebracht. Onderverdeeld in een tiental secties werd de gehele gemeente opgemeten en in detailkaarten uitgewerkt. In de Oorspronkelijk Aanwijzende Tafels (OAT) werd aanvullende informatie per perceel beschreven. Tevens werden hierin de eigenaren opgetekend. Deze webpagina geeft een inzicht van de situatie in de Diebracht te Dussen in 1832.

In de tabel hieronder worden de percelen op het afgebeelde kaartje beschreven ten oosten van de Diebrachtse straat, tot aan de Baansche Achterstraat. Hier was ook de grens tussen de gemeente Dussen en Meeuwen. Ook de voor een belangrijk deel niet op het kaartje voorkomende percelen die ten westen aan de Diebrachtse straat grenzen worden beschreven. De afmetingen zijn weergegeven in Nederlandsche bunders, vierkante roeden en vierkante ellen

De naam Ballekampen heeft vermoedelijk te maken met de typische (grens)ligging van het gebied: oostelijk van de Diebracht, op de grens met Meeuwen. In dat geval zou de naamgeving afgeleid kunnen zijn van het woord “balling” wat zoveel wil zeggen “als uit het land gebannen”.

Bron: Glossarium zeventiende-eeuws Nederlands van dr. P.J.G. van Sterkenburg (1977)

Een andere mogelijk is dat de naam zijn oorsprong vindt in het aanvankelijke eigendomsrecht na ontginning. Dan zou Ballekampen afgeleid kunnen zijn van het Middelnederlandsche woord Balmondich. Dit heeft als betekenis dat het eigendomsrecht na de dood van de oorspronkelijke eigenaar aan de “den heer” vervalt. Met andere woorden de ontginner had het betreffende perceel in vruchtgebruik, maar dat ging niet over op zijn erfgenamen.

Een derde mogelijkheid is dat het gebied van kleine natte perceeltjes slechts een geringe landbouwwaarde had. In het Middelnederlands werden voorwerpen van weinig waarde aangeduid met het woord Bal.

Bron: Middelnederlandsch handwoordenboek van J. Verdam (1932)

1832diebracht.jpgKadasterkaartje van de Diebrachtse straat met de oostelijk daarvan, in Ballekamp, gelegen percelen tot aan de Baansche Achterstraat en de gemeentegrens van Meeuwen. Het betreft een detail van de kadasterkaart van de Gemeente Dussen, Sectie H, genaamd Zuideveld, Eerste Blad, opgemeten door landmeter eerste klasse Van Driel.

Percnr Eigenaar Omschrijving Grootte (b.r.e.)
534 Joost Ophorst, Loon op Zand Weiland 1.51.80
535 Wed/Kind Jasper van Turnhout, landbouwer, Meeuwen Grient 1.05.70
536-538 Jan van Dingen, landbouwer, Capelle 3perc Weiland 3.53.80
539-540 Wed Wouter Heijmans, Vrijhoeve-Capelle 2perc Weiland 4.16.90
541 Diaconie Armen Meeuwen Bouwland 0.42.10
542 Bastiaan de Rooij, landbouwer Bouwland 0.21.40
543 Peter Willemse Zijlmans, Capelle Bouwland 1.30.70
544 Wed Antonius de Bont, Capelle Weiland 1.36.10
545 Wed. Joost Snoek, arbeider, Meeuwen Weiland 0.96.60
546 Bastiaan van Kooten, arbeider, Meeuwen Weiland 1.19.90
547-549 Bastiaan de Rooij, landbouwer 3perc Bouwland 3.01.00
550-551 Wed Martinus de Roon, Capelle 2perc Weiland 2.81.50
552 en 554 Cornelis Janse Schoenmakers, Waspik 2perc Weiland 1.78.50 - 1.38.20
553 Cornelis Gert van Kooten Weiland 1.51.70

Verder, naar de Baansche Achterstraat

Terug naar het Rommegat

Samenvatting

Het ten oosten (Ballekamp) en direct ten westen van de Diebrachtse straat gelegen land was vrijwel allemaal in bezit van niet-Dussense ingezetenen. Uitzondering daarop vormde de percelen bouwland van Bastiaan de Rooij en een perceel weiland van Cornelis Gert van Kooten. Naar de redenen waarom dit deel van het Groot Zuideveld overwegend in eigendom was bij niet-Dussense ingezetenen, blijft het vooralsnog gissen.

Terug naar Streekhistorie


© Ton Lensvelt, e-mail adres: tonlensvelt@ziggo.nl